2022-03-19 (aktualizacja: 2024-10-31)
W przypadku zlecenia przez sąd wykonania operatu szacunkowego na potrzeby toczącego się postępowania, wyceny nieruchomości podjąć się może wyłącznie rzeczoznawca majątkowy biegły sądowy.
Rzeczoznawcą majątkowym zostać może wyłącznie osoba spełniające poniższe wymagania:
Każdy rzeczoznawca majątkowy, po przejściu postępowania kwalifikacyjnego i zdaniu egzaminu zawodowego, wpisywany jest do Centralnego Rejestru Rzeczoznawców Majątkowych, prowadzonego przez Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii, w którym zweryfikować można posiadane przez rzeczoznawcę uprawnienia.
Rzeczoznawca przygotowywać może opinie oraz ekspertyzy dotyczące między innymi skutków finansowych uchwalania lub zmiany planów miejscowych, oznaczania przedmiotu odrębnej własności lokali, bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości oraz określania wartości nieruchomości na potrzeby indywidualnego inwestora. Sporządzany przez rzeczoznawcę operat szacunkowy jest dokumentem o wadze urzędowej. Rzeczoznawca może zostać powołany przez przez sąd jako biegły sądowy. Listy biegłych udostępniane są przez Sądy Rejonowe, przy czym w postępowaniu sądowym brać może udział także rzeczoznawca spoza listy.
Sposób przygotowywania operatu, jego forma oraz treść są uregulowane w przepisach prawa. Dokument zachowuje swoją ważność przez rok od daty jego sporządzenia. Możliwe jest wydłużenie jego ważności przez tego samego rzeczoznawcę pod warunkiem braku pojawienia się czynników, które mogłyby wpłynąć na wartość nieruchomości, określoną w operacie.
W przypadku gdy sąd w toku postępowania uzna za niezbędne uzyskanie opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego, wówczas to sąd jest odpowiedzialny za jego wskazanie. O powołanie biegłego wystąpić mogą również strony postępowania, ale do sądu należy ostateczna decyzja. Opinia, sporządzona przez biegłego, podlega ocenie sądu. W przypadku zastrzeżeń do operatu sąd może zwrócić się o jego kwalifikowaną ocenę do organizacji zawodowej rzeczoznawców majątkowych. Podobne uprawnienia przysługują stronom postępowania, przy czym warto pamiętać o tym, że zazwyczaj nie kwestionuje się metody i techniki oszacowania przyjętej do wyceny - zastrzeżenia dotyczyć mogą na przykład niekompletności operatu lub braku rzetelności w jego sporządzeniu.
Strony mogą też niezależnie zlecić przygotowanie operatu szacunkowego, który zostanie włączony do postępowania jako dowód prywatny, nie będzie on miał jednak waloru dowodu z opinii biegłego.
